Thuis in de wijk, zorgzaam in je straat
Nabijheid als sleutel
Wie is er zorgzaam in zijn straat? Met deze vraag opende dagvoorzitter Oscar Kocken het landelijk congres Thuis in de wijk georganiseerd door de Ministeries van VWS, VRO, Aedes, ActiZ en Zorgverzekeraars Nederland. Een flink aantal van de 700 aanwezigen stak de hand omhoog.
Ook wethouder Pieter Paul Slikker doet mee met de buurtapp in zijn straat. “Als inwoner ben je thuis in je wijk, niet alleen thuis in je huis. Ook de overheid moet thuis in de wijk zijn en gebiedsgericht zorgzaamheid faciliteren.” De gemeente Den Bosch betrekt de inwoners via het burgerberaad en zet daarnaast in op gemeenschappelijk wonen. Hij noemt wooncomplex “Wij zijn Zuiderschans” als mooi voorbeeld van gemeenschappelijk wonen. “Daar wonen ouderen met en zonder zorgbehoefte en buurtverbinders die zorgen voor verbinding tussen de bewoners en de buurt.”
‘De omgeving van de mens is de medemens’
Ook stedebouwkundige (‘plekkenmaker’) Wouter Veldhuis, sinds één dag voormalig rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving, roept ons op om naar de toekomst te kijken. We zijn teveel gegijzeld in het heden. Hij pleit voor ruimte voor gemeenschappelijke wonen en gemeenschappelijke voorzieningen. ”We moeten van een welvaartseconomie naar een welzijnseconomie toe.” Met aandacht voor menselijke relaties, wederkerigheid en de kwaliteit van de leefomgeving. Wouter haalt het citaat van Jules Deelder aan: ‘De omgeving van de mens is de medemens.’ Dat is wat er volgens Wouter moet gebeuren: het organiseren van nabijheid. Daarmee verklein je afstanden tussen mensen en vergroot je begrip, vertrouwen, wederkerigheid en krijgt gemeenschapsvorming een kans. Hij adviseert professionals de wijk in te gaan en samen met de inwoner maatwerk te bieden. “Je moet de gemeenschap kans geven zich te ontwikkelen.”
Kleine ontmoeten
Gemeenschappen ontstaan door alledaagse ontmoetingen. Daar weet de Vlaamse antropologe Ruth Soenen van het bureau Simply Community alles van. Ze zoomt in op de realiteit van het ‘kleine ontmoeten’. De kracht van dit ontmoeten zit in het vertakken van onze sociale relaties over verschillende mensen en plekken heen. ‘Samen-doe-projecten’ creëren die buren maar ook buurten verbinden zijn van belang. Maar kijk ook naar de neveneffecten ervan. Werkt het echt verbindend? Daarnaast adviseert ze om ruimte te maken voor dat kleine ontmoeten. “Ik ken een voorbeeld waarbij de leestafel in de bibliotheek gekaapt werd door een groep senioren. Dat is opgelost door er een groot speel schaakbord naast te plaatsen. Jongeren schaken daar terwijl de ouderen hen tips geven.” Het kleine ontmoeten is iets spontaans en eenvoudig maar tegelijkertijd complex. We hebben vandaag zeker ‘publieke draaischijven’ nodig die ontmoetingen tussen verschillende bewoners kunnen stimuleren.
Nabijheid
Ireen van der Lem, projectleider van de Lief & Leedstraten herkent dit. ”In iedere straat zijn parels te vinden die gangmaker willen zijn. Zij beheren een lief en leedpotje en zorgen ervoor dat mensen met elkaar verbonden worden. “Als iemand uit het ziekenhuis komt, dan komt er iemand langs met een bloemetje in de hand om te vragen of er hulp nodig is.” Het gaat om het kleine helpen, vindt ook de Vlaamse Koen Kuylen die 41 zorgzame straten in Antwerpen heeft gerealiseerd. En dat begint bij het elkaar kennen. “Een oudere heer van in de negentig durfde hulp te vragen aan een overbuurman met het dragen van een te zware boodschappentas omdat de buurman hem altijd zo vriendelijk gedag zei.” Nabijheid vormde de rode draad van het congres, ook tijdens de talloze deelsessies, projectbezoeken en gesprekken op het Kennisplein. “Zorgzame gemeenschappen zijn er al, de kunst is om aan te sluiten bij wat er is en de beweging groter te maken”, concludeerde Bart Eigeman, spreker van één van de deelsessies en programmaleider van de Bossche beweging #vaniknaarwij. In ’s-Hertogenbosch versterkt de gemeente de kracht van actieve inwoners met deze beweging. Een toepasselijke gemeente om dit congres te laten plaatsvinden!
De foto's
De Podcasts
|
|
|||
| Corinda van Tilborg | Kitty Hesen | |||
|
|
|||
| Leo Schrader | Margrieta Haan |
De Waan (congreskrant)
De presentaties
(voor zover beschikbaar gesteld)
José van Berkum schreef voor Zorgen voor morgen (inspiratieplatform voor senioren) een blog over het congres. Lees hier haar blog.
Thuis in de wijk wordt inhoudelijk en financieel ondersteund door ActiZ, Aedes, de ministeries van VRO en VWS en Zorgverzekeraars Nederland.
